Bệnh Não Mô Cầu: Nguy Cơ, Triệu Chứng và Cách Phòng Ngừa

Bệnh não mô cầu là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính có thể g��y ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. Việc hiểu rõ nguy cơ, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh này là hết sức cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tổng Quan Về Bệnh Não Mô Cầu

Bệnh não mô cầu do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp. Tỷ lệ người mang vi khuẩn mà không có triệu chứng (người lành mang trùng) trong cộng đồng dao động từ 5-25%, và con số này có thể cao hơn tại những khu vực có ổ dịch. Bệnh thường xảy ra ở những nơi tập trung đông người như nhà trẻ, trường học, ký túc xá và doanh trại quân đội.

Tại Việt Nam, bệnh não mô cầu được ghi nhận rải rác ở nhiều địa phương, chủ yếu vào mùa đông - xuân. Đây là một bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm B, với tỷ lệ tử vong có thể lên tới 8-15% và có thể để lại di chứng nặng nề như chậm phát triển tinh thần, điếc hoặc liệt với tỷ lệ từ 10-20%.

Các Thể Lâm Sàng

Các thể lâm sàng của bệnh não mô cầu bao gồm:

• Viêm màng não mủ
• Nhiễm khuẩn huyết
• Sốc nhiễm khuẩn
• Viêm khớp
• Viêm màng ngoài tim

Trong đó, viêm màng não mủ và nhiễm khuẩn huyết là hai thể lâm sàng gặp nhiều nhất.

Nguyên Nhân Gây Bệnh

Vi khuẩn não mô cầu có sức đề kháng yếu, chỉ sống được vài giờ bên ngoài cơ thể, và dễ bị tiêu diệt bởi nhiệt độ cao cũng như các chất sát khuẩn thông thường. Vi khuẩn này chia thành 13 nhóm huyết thanh, trong đó nhóm A, B, C, W-135, X và Y có khả năng gây dịch.

Ai Dễ Mắc Bệnh?

Mọi người đều có khả năng nhiễm vi khuẩn não mô cầu, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn:

• Trẻ sơ sinh dưới một tuổi
• Thanh thiếu niên và người trẻ
• Người sống trong môi trường đông đúc như ký túc xá hay nhà trọ
• Những người suy dinh dưỡng hoặc có vấn đề về hệ tiêu hóa
• Người du lịch đến các khu vực dịch tễ lưu hành
• Nhân viên phòng thí nghiệm tiếp xúc với vi khuẩn

Triệu Chứng Khi Nhiễm Bệnh

Khi nhiễm vi khuẩn não mô cầu, bệnh nhân thường xuất hiện một loạt triệu chứng sau:

• Sốt cao đột ngột từ 38-39 độ C
• Đau đầu dữ dội
• Rát họng và chảy nước mũi
• Cứng cổ và gáy
• Nôn mửa, buồn nôn, đau mỏi cơ khớp
• Rối loạn tâm lý như lú lẫn, hoảng loạn, co giật và hôn mê

Ở trẻ sơ sinh, triệu chứng có thể không rõ ràng. Trẻ có thể quấy khóc liên tục, giảm hoạt động và có dấu hiệu co giật. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng có thể trở nên nguy hiểm.

Biến Chứng

Nếu xuất hiện nốt ban trên da, bệnh nhân có thể gặp biến chứng nghiêm trọng như nhiễm độc nặng do vi khuẩn não mô cầu. Ngoài ra, vi khuẩn có thể gây viêm màng tim, phổi, kết mạc, và khớp, để lại nhiều di chứng về thể chất và tinh thần như điếc, mù lòa, hoặc thiểu năng trí tuệ.

Chẩn Đoán và Điều Trị

Chẩn đoán bệnh não mô cầu chủ yếu dựa vào xét nghiệm dịch não tủy, nơi vi khuẩn này tồn tại và phát triển. Sau khi xác định được vi khuẩn, cần thực hiện một loạt các xét nghiệm khác để đánh giá mức độ bệnh và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Điều Trị

Việc điều trị bao gồm điều trị dự phòng cho người tiếp xúc gần và điều trị đặc hiệu cho người nhiễm bệnh bằng kháng sinh.

Phòng Ngừa Bệnh Não Mô Cầu

Để phòng ngừa bệnh não mô cầu, mọi người cần thực hiện các biện pháp sau:

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, súc miệng bằng dung dịch sát khuẩn.
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và nâng cao sức khỏe.
• Đảm bảo vệ sinh môi trường sống và làm việc.
• Chủ động tiêm phòng tại các cơ sở y tế.
• Theo dõi sức khỏe và đến ngay cơ sở y tế nếu phát hiện dấu hiệu nghi ngờ.

Tóm lại

Bệnh não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng, có thể để lại nhiều di chứng nặng nề. Việc nhận thức rõ về bệnh, triệu chứng và cách phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ bản thân và cộng đồng trước nguy cơ lây lan của loại vi khuẩn này.