Việt Nam Nâng Cao Tiêu Chuẩn Nhà Máy Điện Hạt Nhân Để Đảm Bảo An Toàn

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã nhấn mạnh rằng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam cần tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh nước ta vẫn chưa ban hành bộ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia chính thức. Thông tin này được đưa ra trong phiên họp của Thường vụ Quốc hội vào sáng ngày 14/4, khi thảo luận về dự án Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi.

Tiêu Chuẩn Thiết Kế Nhà Máy Điện Hạt Nhân

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, một trong những yêu cầu quan trọng nhất đối với thiết kế nhà máy điện hạt nhân là việc tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Trong trường hợp chưa có quy chuẩn này, các nhà máy sẽ phải áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật nước ngoài hoặc tiêu chuẩn quốc tế mà các đối tác đề xuất. Những tiêu chuẩn này cần phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam cũng như các tiêu chuẩn và hướng dẫn về an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân từ Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).

Ngoài yêu cầu về tiêu chuẩn thiết kế, Bộ trưởng cũng đề cập đến những nguyên tắc bảo vệ theo chiều sâu, sự an toàn bức xạ, và ứng dụng công nghệ tiên tiến, đã được kiểm chứng. Việc vận hành nhà máy cũng cần đảm bảo ổn định và đáng tin cậy trong suốt vòng đời hoạt động, đồng thời tính đến yếu tố con người và tương tác giữa con người với máy móc.

Thực Trạng Luật Năng Lượng Nguyên Tử Hiện Hành

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ ra rằng Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008 đã tồn tại 17 năm và hiện đang bộc lộ nhiều bất cập. Ông cho rằng luật này chưa hòa nhập tốt với các quy định mới và các điều ước quốc tế, mà còn tồn tại sự chồng chéo trong chức năng quản lý của nhiều bộ ngành liên quan. Một số quy định hiện hành đã trở nên thiếu khả thi và không đáp ứng kịp thời sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ hạt nhân.

Chính phủ cũng đề xuất chuyển quyền quyết định chủ trương đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân từ Quốc hội sang Thủ tướng Chính phủ. Dự thảo luật sửa đổi cũng bổ sung nhiều quy định nhằm đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các dự án điện hạt nhân sắp tới. Theo Bộ trưởng Hùng, giai đoạn từ nay đến năm 2030 cần khoảng 25-30 tỷ USD để đầu tư cho Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Do đó, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và năng lực của cơ quan quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân tại địa phương là rất cần thiết.

Đại Diện Cơ Quan Thẩm Tra Đưa Ra Ý Kiến

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ - Môi trường Lê Quang Huy, đã nhất trí với sự cần thiết phải ban hành Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi. Tuy nhiên, ông đề nghị dự luật này cần thể chế hóa các chủ trương của Đảng liên quan đến việc tăng cường tiềm lực khoa học và công nghệ của đất nước, đồng thời từng bước làm chủ công nghệ điện hạt nhân.

Ông Lê Quang Huy nhấn mạnh rằng dự luật cần cụ thể hóa việc đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao năng lực trong nước, và nội địa hóa thiết bị điện hạt nhân. Chính sách này cũng cần kế thừa các quy định hiện hành và hướng dẫn từ IAEA.

Về an ninh và an toàn của các cơ sở hạt nhân, ông Huy cho rằng cần bổ sung quy định về việc phê duyệt thiết kế đối với nhà máy điện hạt nhân và lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu. Thiết kế của các nhà máy này cần được Cơ quan pháp quy hạt nhân của nước đối tác thẩm định và phê duyệt, đồng thời phải cân nhắc đến các yêu cầu đặc thù của Việt Nam.

Các Yêu Cầu Về An Ninh và An Toàn

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cũng đã góp ý về việc triển khai nhà máy điện hạt nhân. Ông nhấn mạnh rằng cần chú ý đến hai yếu tố quan trọng: chọn địa điểm xây dựng và bảo vệ trong quá trình vận hành. Ông đề nghị dự luật cần xác định rõ trách nhiệm và thẩm quyền đảm bảo an toàn của nhà máy điện hạt nhân thuộc về cơ quan nào, và từng nhiệm vụ cần được cụ thể hóa rõ ràng hơn.

Liên quan đến đội ngũ nhân lực hoạt động trong lĩnh vực hạt nhân, ông Vinh khẳng định rằng cần đảm bảo các tiêu chuẩn về chứng chỉ và chịu sự giám sát từ cơ quan quản lý nhà nước. "Việc giám sát chặt chẽ trong lĩnh vực này là rất quan trọng. Nếu không, việc lộ lọt thông tin về an ninh hạt nhân sẽ là vấn đề nghiêm trọng", ông nói.

Ngoài ra, dự luật hướng đến việc xây dựng cơ sở pháp lý về năng lượng nguyên tử, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và an ninh hạt nhân, đồng thời thực hiện cam kết và nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Nội Dung Chính Của Dự Thảo Luật Năng Lượng Nguyên Tử

Bộ Khoa học và Công nghệ hiện đang soạn thảo dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi gồm 12 chương và 73 điều, giảm 19 điều so với luật năm 2008. Dự luật tập trung vào bốn chính sách chính:

1. Thúc đẩy phát triển và xã hội hóa ứng dụng năng lượng nguyên tử: Chính sách này nhằm khuyến khích việc áp dụng năng lượng nguyên tử trong các lĩnh vực khác nhau.

1. Đảm bảo an toàn bức xạ và an ninh hạt nhân: Điều này bao gồm phân cấp trong công tác quản lý nhà nước và tăng cường an ninh tại các cơ sở hạt nhân.

1. Tạo thuận lợi cho hoạt động thanh sát hạt nhân: Dự luật cũng sẽ đặt ra các quy định nhằm giám sát hiệu quả các hoạt động hạt nhân.

1. Quản lý chất thải phóng xạ và ứng phó sự cố: Chính sách này nhằm đảm bảo rằng Việt Nam sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp liên quan đến an toàn hạt nhân.

Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi đã được Chính phủ đăng ký vào chương trình xây dựng luật và pháp lệnh năm 2025 của Quốc hội Khóa XV.

Tóm lại

Việc sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử lần này không chỉ nhằm nâng cao tiêu chuẩn thiết kế và vận hành nhà máy điện hạt nhân mà còn thể hiện cam kết của Việt Nam đối với an toàn và an ninh hạt nhân, đồng thời tối ưu hóa quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầy tiềm năng này.